Vidriera (Beirate)

Beirateen fabrikazioaren historia Gipuzkoako artisau- eta arte-industriaren atal interesgarria da. Beirateak fabrikatzeko tradizioa Erdi Aroan hasi zen Gipuzkoan, batez ere eliza eta eraikin garrantzitsuetarako. XIX. mendean eta XX. mendearen hasieran, beirateekiko interesa berpiztu egin zen, mugimendu modernistarekin batera.

Donostia beirate artistikoak ekoizteko gune garrantzitsu bihurtu zen. Maumejean familiaren tailerrak, 1898an ezarritakoak, eta beste batzuek ospea lortu zuten eraikin enblematikoetan egindako lanengatik. Tradizionalki jarduera horretan gizonak nagusi ziren arren, XX. mendearen lehen urteetan hasi ziren emakumeak beirateen fabrikazioan aktiboki parte hartzen. Patroiak diseinatzen eta marrazten, beirazko pieza txikiagoak ebakitzen eta elkartzen, eta beirateetako xehetasunak margotzen eta apaintzen aritzen ziren. Lanbide honetako prestakuntza, askotan, familia-tailerretako ikaskuntzen bidez egiten zen. Arte- eta lanbide-eskolak beirate-tekniken inguruko prestakuntza eskaintzen hasi ziren aurrerago, eta horrek emakume gehiagori lanbide horretan sartzeko aukera eman zion.

Trebetasuna izan arren, emakumeek sarritan zailtasunak izaten zituzten aitorpena lortzeko gizonak nagusi ziren eremu batean. Emakume batzuek beren tailerrak irekitzea edo beiraren artista gisa ospea izatea lortu zuten. Eta denborarekin, emakumeek beirateen fabrikazioan zuten parte-hartzea areagotu egin zen, batez ere alderdi artistikoetan eta diseinuan. Gainera, industria bilakatzen joan zen, beirate erlijiosoak ez ezik, eraikin publikoetarako eta egoitza pribatuetarako diseinuak ere sartzeko. Gaur egun, beirateen fabrikazioak tradizio bizia izaten jarraitzen du Gipuzkoan, eta, orain, gizonen eta emakumeen parte hartzea ekitatiboagoa da.