Textile (Jantzigintza)

Emakume horien zeregina funtsezkoa izan zen Balenciagaren sorkuntzan, nahiz eta denbora luzez haien lana bigarren maila batean gelditu, moda-pasarelen glamourraren eta diseinatzailearen izenaren atzean. Baina lan hori erabakigarria zen diseinatzailearen sorkuntzen bereizgarriak lortzeko: ebaketaren perfekzioa eta erabilitako ehunen nolakotasuna nabarmentzea. Tailerra diseinu-etxearen gune neuralgikoa zen, bertan lan egiten zuten emakumeek, modu trebean eta arduraz.

Ehungintza oso garrantzitsua izan zen Gipuzkoan. Esate baterako, Andoaingo La Algodonerak, La Algodonera Guipuzcoana izenez ere ezagunak, eragin handia izan zuen Gipuzkoako industrializazioan eta emakumeei industria-lantegian sartzeko aukerak ematean. 1858an sortua, Gipuzkoako ehungintzako lau enpresa handienetako bat izan zen. 1857an sortu zen, Lehen Mundu Gerraren ondoren, eta eskualdean industriaren modernizazioa sustatu zuen bultzada protekzionistaren parte izan zen. 1913an itxi zituen ateak, baina 4 urte geroago berriro ireki zituen, Compañía Fabril Subijana gisa, eta 1965ean behin betiko itxi aurretik, hainbat jaberen eskuetatik igaro zen.

Hasieran, 500 langile zituen, horietatik 300 baino gehiago emakumeak, eta aitzindaria izan zen emakumeak industriako lanean sartzeko. Emakumeen lanean aldaketa esanguratsua ekarri zuen, emakumeei aukera eman baitzien soldata bat lortzeko, etxeko lanak bazterrean utzi gabe (adibidez, gaueko txandak gizonek egiten zituzten). Lantegian haurtzaindegi bat ere bazuten, emakume langile askok maitasunez gogoratzen duten hori. Hala ere, emakumeek gizonek baino gutxiago irabazten zuten sistematikoki; 1903 eta 1965 bitartean, emakumeek gizonek baino % 14 eta % 33 gutxiago irabazten zuten.