Niños y niñas (Neska-mutilak)

Gipuzkoako industrializazioan, haurren lana ohiko errealitatea izan zen lantegi askotan. Neska-mutilek hainbat rol zituzten industria desberdinetan. Ehungintzan lan egiten zuten, irute- eta oihal-fabriketan, Bergaran eta Errenterian, adibidez; eta jantzigintza- lantegietan, Eibarren eta beste udalerri batzuetan.

Metalurgian, Eibarko eta Soraluzeko arma-fabriketan aritzen ziren, eta erreminten eta makina-erreminten tailerretan. Papergintzan, Tolosako eta Oria ibaiaren bailarako paper-fabriketan aritzen ziren. Eta elikagaien industrian, kontserba-fabriketan, batez ere kostaldean.

Neska-mutilek askotariko lanak egiten zituzten, nagusiki indar fisiko txikiagoa baina arintasun handiagoa behar zutenak, esate baterako, makineria garbitzea eta mantentzea, hariak biltzea eta harilkatzea, josteko lan errazak, muntaiak, pieza txikiak leuntzea, material arinak garraiatzea, lehengaiak sailkatzea eta hautatzea, elikagaiak garbitzea eta prestatzea, eta produktuei etiketak jartzea eta paketatzea.

Adingabeek lanaldi luzeak izaten zituzten, eguneko 10-12 ordukoak, eta soldata oso txikiak jasotzen zituzten, heldu batek irabazten zuenaren zati bat, oro har. Gainera, baldintza arriskutsuetan eta osasungaitzetan lan egiten zuten, eta ez zuten hezkuntzarako edo aisialdirako aukerarik, lanaldi luzeak zituztelako.

Garrantzitsua da nabarmentzea haurren lana ohikoa zela industrializazioan, Gipuzkoan ez ezik, baita Europa osoan ere. Hala ere, XX. mendeak aurrera egin ahala, haurrak babesteko eta haien lana arautzeko legeak onartu ziren eta pausoz pauso ezartzen joan ziren.